Yeni Doğmuş Bebek Nasıl Giydirilir?

https://www.youtube.com/watch?v=9P-BvCLVJ_w

Bebeklerde Alt Bakımı

https://www.youtube.com/watch?v=r3NDeZLjDgw

Bebek Banyosu

https://www.youtube.com/watch?v=r3NDeZLjDgw

İshal (Diyare)

Bu günkü yazımda bebeklerde ishalden(diyare) bahsedeceğim. Öncelikle şunu belirtmeliyim ki ilk kez anne olduysanız bebeğinizin ishal olup olmadığını nasıl ayırt edeceğiniz konusunda kafanızda soru işaretleri olabilir? Çünkü yenidoğanlar hemen hemen her beslenmeden sonra sulu dışkı yaparlar.Anne sütü alıyorsa dışkıları mama alan bebeğe göre daha yumuşak kıvamlıdır.

Şunu belirtmeliyim ki aileler bebekleriyle ilgili en ufak bir değişiklikte panik olup harekete geçerken ishal olan bebeklerinde bu kadar kaygı duymayabiliyorlar. Oysa ishal bebek için tehlikeli bir durum olabilmektedir. Neden mi? 

İshal önemsenmez ise bebeğin sıvı kaybı artacak dehidratasyon(vücutta aşırı sıvı kaybı) dediğimiz tablo oluşacaktır. Bebek pek çok minareli kaybedeceği için aktif olan bebekte hareketler azalacak emme azalacaktır. Böbrekler başta olmak üzere kalp etkilenecek ve bebeğin ölümüyle bile sonuçlanabilecek tablolar karşımıza çıkabilmektedir.

O zaman öncelikle ishali tanıtalım. İshal(diyare) bağırsak hareketlerinin artmış olmasıyla sulu ve sık sık dışkılama diyebiliriz.Doğru tedavi ve bakımla çözülebilecek bir sorundur ancak bazen ishaller uzun sürebilir. Virüslerin neden olduğu ishaller(diyare) sağlık kuruluşunda tedavi gerektirebilir.

İshal Nedenleri

• Bakteriler
• Virüsler
• Anne  ya da bebeğin kullandığı antibiyotikler
• Annenin emzirme sürecindeki beslenme şekli
• Hijyene dair sorunlar
• Bebeğin diş çıkarması
• Parazitler
• Kulak enfeksiyonu
• Bağırsak hastalıkları
• Üşütme
• Gıda alerjisi ve hassasiyeti
• Zehirlenme

Doktora Gitmeli miyim ?

• İshalin(diyare) nedeni ne olursa olsun doktora gitmelisiniz. 
• Özellikle yeni doğan dönemindeki ilk 40 gün ve ilk 3 ay mutlaka doktora haber vermelisiniz.
• Bebeğinizin 24 saatten fazla süren ishali varsa,
• İshalle beraber ateş, kusma, huzursuzluk belirtileri de eşlik ediyorsa,
• Emmede azalma güçsüzlük var ise,
  
• Bebekte kilo kaybı var ise,
• Bıngıldakta çökme var ise,
• Kalp atış sayısının normalden fazla olması durumunda,
  
• Kakasında kan var ise,
• İdrarını 6 saattir yapmıyor ise,
• İdrarını az ve koyu renkli yapıyor ise
• Cildinde ve ağzında kuruluk var ise,
• Derisi buruşmuş ise
• Gözleri canlılığını yitirmiş ve çökmüş ise

VAKİT KAYBETMEDEN DOKTORA GİTMELİSİNİZ.

BEBEĞİM İSHAL NE YAPMALIYIM?

AMACIMIZ KAYBEDİLEN SIVIYI VE MİNERALLERİ YERİNE KOYMAK.

• Bebeğinizin İshal(diyare) durumunda sıvı alımını artırmalısınız.İshalde en büyük sorun sıvı kaybıdır.Kaybedilen sıvı yerine konmalıdır ki vücut dengesi bozulmasın.
• İlk 6 aylık durumdaki sadece anne sütü ile beslenen bir bebeğiniz var ise ve sık sık emzirmelisiniz ve kendiniz bol su içmelisiniz.
  
•  Ayrıca ishali artırmayacak meyve suları almanız faydalı olacaktır.
• Eğer bebeğiniz anne sütü ile beslenmiyorsa mutlaka kaynatılmış soğutulmuş suyu sık aralıklarla vermelisiniz.
• Sık aralıklarla azar azar sıvı vermelisiniz. 
• Bebeğiniz ek gıda alacak durumdaki bir bebekse yani 6 aylıktan büyük ise özellikle aktif kültür içeren taze yoğurt vermeniz bağırsak florasını dengeleyerek ishalin tedavisine katkı sağlayacaktır.
  
• Eğer bebeğinize mama veriyorsanız ve içerisinde laktoz var ise doktor kontrolünde mamayı değiştirmeniz faydalı olacaktır.
  
• Taze şeftali suyu, havuç suyu, muz ,patates, elma püresi gibi bol lifli besinler ishal durumunda verilmesi önerilir. Ayrıca tahıl grubu gıdalar verilmesi de faydalı olacaktır.
  
• Bebeğinizin mama tabaklarını, kaşığını, biberonunu kaynatın.
• Bebeğinize temas etmeden önce ellerinizi yıkayın.
• İshalde(diyare) su,tuz ve şeker kaybı olacağı için hekimlerin önerdiği şekilde özel bir takviye sıvısı verilebiliyor. Bu sıvıya ORAL REHİDRASYON SIVISI (ORS) deniliyor.Evde hazırlayabileceğiniz gibi hazır da eczanelerden alabilirsiniz.

ORS Nasıl Hazırlanır?

1 litre kaynatılmış suya, 2 çorba kaşığı toz şeker, 1 çay kaşığı tuz, 1 çay kaşığı karbonat ekleyip karıştırılarak hazırlayabilirsiniz. Hazır GE-ORAL  toz 1 litre suya 1 poşet katılarak hazırlayabilirsiniz.

Eğer çocuk iki yaşından küçükse her ishalli dışkılaması sonrasında  ya da her kusması sonrasında bir çay bardağı, 2 yaşından büyükse her bir ishal ya da kusma başına bir su bardağı içirmelisiniz. Çocuk hepsini bir anda içmek istemeyecektir az az kaşıkla vermeniz uygun olacaktır.

İshalde Neler Yapmamalısınız?

• Taze olmayan meyve suları, hazır meyve suları vermekten kaçının.
• Kendi bildiğinize göre ishal ilacı asla vermeyin.
• Kayısı ve suyunu vermeyin.
• Yağlı gıdalar vermeyin.
• İshal durumunda bebeğinize şekerli sıvılar vermeyiniz şekerli sıvılardaki fruktoz  ishali daha da şiddetlendirecektir.
• Ellerinizi yıkamadan bebeğinize temas etmeyin
  

Ayrıca ishalli bebek pişik olma durumu çok fazladır. Bebeklerde pişik konulu makalemde yazdığım bilgiler doğrultusunda bebeğinizin alt bakımını yapabilirsiniz

Tekrar görüşünceye kadar esen kalın...

Bebeğinize Gaz Masajı Yapılışı

https://www.youtube.com/watch?v=Za-uLlUfCME

Mekonyum Aspirasyon Sendromu (MAS)

Bu makalemde bebeklerin diğer bir sorunu olan mekonyum aspirasyonundan bahsedeceğim. Mekonyum aspirasyonu sendromu(MAS) daha çok miadında yani zamanında ve postmatür dediğimiz 40 haftadan sonra doğan bebeklerde görülmektedir.

Halk arasında bebeğin kakasını yutması olarak bilinse de aslında bebek kakayı yutmamıştır kaka bebeğin soluk borusuna kaçarak akciğerlerine inerek ciddi rahatsızlıklara yol açması sebebiyle ciddi bir sorun olarak ele alınmalıdır. Diyeceksiniz ki henüz beslenmeyen bebeğin nasıl kakası olur? Anne karnındaki yaşamda bağırsakların oluşumundan sonra uzun süredir bekleyen yapışkan halde koyu yeşil renkte bir kaka birikir.Normalde bu kaka doğumdan sonraki ilk bir kaç günde atılmalıdır.Ancak bazı durumlarda bebeğin doğumundan hemen önce bu kaka amniyon sıvısına ve bebeğin akciğerlerine geçer. Bu duruma ne kadar çok uzun süre maruz kalırsa bebekte o kadar büyük zarar oluşturmaktadır.

Neden Olur?

• Vakti geçmiş olan doğumlar
• Kordon dolanması
• Bebeğin anne karnında oksijensiz kalması
• Zor doğumlar
• Doğum eyleminin uzaması

Mekonyum Aspirasyonlu Bebek Doğduğunda 

• Solunum güçlüğü(dispne)
• Solunum sayısının normalden fazla olduğu (takipne) 
• Solunum durması (apne)
• Uzun ve yeşile çalan renkte tırnaklar
• Deri pulludur
• Göbek kordonu da yeşile boyanmıştır
• Göğüs bölgesinde derin içe çekilmeler (intercostal, subcostal çekilmeler)
• Ciltte morarma mavi-mor renk (siyanoz) (*)
• Apgar skor düşüklüğü
• Bebeğin kaslarının gevşek olması(kas tonüsü) olduğu görülür.
  

Bunlardan birkaçı veya tamamı varsa doktor bebeği ve amniyon sıvısını muayene eder. Amniyon sıvısında mekonyum parçaları varsa ve bebeğin boğazına bakıldığında mekonyum parçaları ve lekeleri varsa mudahale edilmelidir.

MAS'lı Bebeğe Yaklaşım

• Bebek aspiratör dediğimiz negatif vakumlu bir alet ile burun boğaz ve ağız içerisi aspire edilerek temizlenir.
• Bebeğin akciğerleri stetoskop ile dinlenir.
• Akciğer filmi çekilir.
• Bebeğin arter dediğimiz atardamarından kan alınarak kan gazı ölçümü yapılarak oksijen seviyesine bakılır.

Ne Yapılmalıdır?

Bebek doğunca vakit kaybedilmeden ağiz içi ve burnu aspire edilmelidir.Doktor gerekli görürse nefes borusunu da aspire ederek yabancı sıvı ve maddelerden temizler.Bebeğe nefes verilmesi gerekiyorsa yani ventile(**) edilmesi gerekiyor ise aspire işlemi yapılmadan bebeğe nefes verilmez.Eğer bebek MAS 'lı ise bebeğin solunum yolları aspire edilir sonra akciğerler havalandırılır.Gerekli görülürse bebek entübe(***) edilirek solunum cihazına bağlanır.MAS tedavisinde sürfaktan (****) uygulanır. Surfaktan mekonyumun alveollere olan yapışkanlığını azaltarak vücuttan atılmasını sağlar.

(*)  Kandaki oksijen miktarının azalması sonrası cildin mavi-mor renk halini alması

(**)  Havalandırma,oksıjenlendirme

(***) Solunumla ilgili ciddi sorunlarda bir tüp ile nefes borusna girilerek solunum yolunun sürekli açık kalmasını sağlayan durum. 

(****) Akciğerdeki hava keseciklerinde bulunan sıvı madde

Tekrar görüşünceye kadar esen kalın...

Düşük Doğum Ağırlıklı Bebek

Bu yazımda sizlere normalden daha düşük kiloda doğan bebeklerin özelliklerinden bakımından ve sebeplerinden bahsedeceğim.

Büyük gün geldiğinde bebeğinizi kucağınıza alacağınız heyecanı sizi sardığını hatırlayın ...Belkide dünyanın en mutlu anı budur değil mi? Zamanında doğum olmasına rağmen bazen bebekler beklenilen kilosundan daha düşük kiloda dünyaya açar gözlerini.Bu durum annenin bebeğine olan bakımının biraz daha dikkatli ve hassas olmasına neden olacaktır doğal olarak. Burada güzel olan bir şey var buna değinmeden konu içerine geçemeyeceğim.

İyi bir bakımla kısa sürede bebeğiniz yaşıtlarının boy ve kilosunu yakalayacaktır.

Düşük Doğum Ağırlıklı Bebek Nedir?

Zamanında doğmuş olmasına rağmen kilosu 2500 gramın altında doğan bebeklere "Düşük doğum ağırlıklı bebek "denilir.

Düşük Doğum Ağırlığının Nedenleri

• Annenin sağlık sorunlarının olması, 
• Gebelikte yeterli beslenememesi, 
• Hamileyken doktor önerisi dışında diyet yapılması
• Gebelikte ciddi sağlık problemlerinin yaşanması, 
• Annenin dinlenememesi, 
• Sigara, alkol, madde kullanımı gibi sebepler bebeğin zamanında doğsa bile düşük doğum kilosunda doğmasına sebep olabilmektedir. 
• Özellikle iyi beslenmeyen annedeki besin öğelerinin vitaminlerin yetersizliği bebeği olumsuz etkileyerek düşük kiloda doğmasına sebep olmaktadır. 
• Hipertansiyon dediğimiz yüksek tansiyon,
• Annenin ilaç kullanımı,

Bunlar kontrolü sağlanabilecek nedenler iken bazen de çok fazla değiştiremeyeceğimiz sebeplerde karşımıza çıkar. Ne mi? 

• Çoğul gebelikler...İkiz, üçüz,Dördüz gibi çoğul gebeliklerde aynı rahmi paylaşan bebekler yerin dar olması sebebiyle düşük doğum ağırlıklı doğuma yol açabilmektedir.
  
• Az da olsa rastlanılan diğer bir durum rahim içinde bebekle beraber miyomlarda olabilmektedir. Bu da tıpkı çoğul gebelikteki gibi bebeğin yerini daraltmaktadır. 
• Plesenta dediğimiz anne-bebek arasındaki kordondaki sorunlar da bebeğin kilo alımını kısıtlar.
• Bebekteki kromozal anomalileri.

Peki Anne Olarak Ne Yapmalıyım?

• İlk olarak doğum öncesi yani bebek planlıyorsanız kontrollerinizi yaptırmanızı tavsiye ederim.
• Gebelik boyunca sizi takip eden bir kadın doğum doktorunuz olması gerekmektedir
• Ciddi bir sağlık probleminiz varsa bunu mutlaka hekiminiz ile paylaşmalısınız
• Kronik rahatsızlıklarınızı takip eden doktor ile kadın doğum uzmanınız iletişim halinde olmalıdır
• Sigara, alkol, madde den uzak durmalısınız.
• Dengeli bir şekilde beslenmelisiniz
• Kontrollerinizi aksatmamalısınız
• İki gebelik arasındaki sürenin 2 yıldan az olmamasına dikkat etmelisiniz.
• Ultrason ile bebeğinizin genel fiziki yapısını, bacak uzunluğunu, kilosunu ve baş çevresi uzunluğunu doktorunuz takip edip değerlendirecek ve size bilgi verecektir.
• Akraba evliliği kromozal anomali riskini artırdığını bilmelisiniz
• Gebelik öncesi sağlık problemlerinizi tedavi ettirmelisiniz.

Her şeye rağmen doğan bebeğiniz sağlıklı ve düşük doğum ağırlıklı ise başta da belirttiğim gibi;

İyi bir bakımla kısa sürede bebeğiniz yaşıtlarının boy ve kilosunu yakalayacaktır. 

• Düşük doğum ağırlıklı bebeğinizi mutlaka anne sütü ile sık aralıklar ile emzirmelisiniz
• Sağlık kontrollerini zamanında yaptırmalısınız
• Aylık pörsantil takibini mutlaka yaptırmalısınız
• Oda ısısını daima 23-25 C olacak şekilde korumalısınız.
  

Annelik sevgi ve özverinin birleşimidir.

Tekrar görüşünceye kadar esen kalın....

Yenidoğan Tarama Programları

Taramalar önemlidir.Belirti vermeden hastalıkların teşhisi ve erken dönemde tedavisi bireyin yaşamı için önem arzeder. Tüm taramalar Sağlık Bakanlığının toplum sağlığı hizmetleri arasında yer almaktadır. Amaç oluşacak zekâ geriliği, beyin hasarları ve geri dönüşümsüz zararların engellenmesidir. Erken tanı konan bebeklerde tedavi oldukça kolaydır ve etkilidir. Tüm testler sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak yapılmaktadır.

Sağlık Bakanlığı Neonatal Tarama Programları doğrultusunda tüm yenidoğanların;

• fenilketonüri
• konjenital hipotiroidi
• biyotinidaz eksikliği
• işitme, görme
• doğuştan kalça çıkığı
• inmemiş testis

Tarama Programlarında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 

• Aileler tarama testleri konusunda bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmelidir.
• Tarama testleri tüm yenidoğan bebeklere uygulanmalıdır. Tarama testleri zamanında yapılmalıdır.Zamanından önce veya sonra yapılan uygulamalar hatalı sonuç ve yanlış teşhislere sebep olabilmektedir.
• Alınan örnekler vakit kaybedilmeden laboratuvara ulaştırılmalıdır.

Fenilketonüri taraması(zeka testi): Bebek prematüre ise doğumdan hemen sonra fenilalanin seviyesi yüksek çıkacağı için  kan 10-12 gün sonra alınması uygundur.

Uzamış sarılığı olan bebeklerde tarama yapılmış olsun veya olmasın mutlaka koldan kan alınarak serum T4-TSH düzeyleri ölçülmelidir.

 Fenilketonüri testi için bebek mutlaka anne sütü ile en az 24 saat önce beslenmiş olmalıdır. İedali ise 48-72 saat anne sütü ile beslenmiş bebekten kan alınmasıdır.Bu sebeple hastanede doğan bebekten kan alınsa bile taburculuk sonrası 1-2 hafta sonrası  sağlık ocağında test tekrar edilir.Bu sayede yalancı negatiflik riski ortadan kalkar.

Bebeğin topuğundan alınan kan özel filtreli kağıda alınır bebeğin ve annenin kimlik bilgileri bebeğin doğum tarihi gibi bilgiler aynı kağıda yazılır. Bu kağıt ısı değişiminden korunmalı ve güneş ışığına maruz bırakılmamalıdır.Fenilalanin kanda birikirse geriye dönüşsüz beyin hasarı yapacağı için bu test titizlikle uygulanmalı ve takip edilmelidir.Erken tanı tedaviyi kolaylaştırmaktadır. Hastalık anne ve babanın taşıyıcı genlerinden geçmektedir.Bu sebeple akraba evliliklerinde risk artmaktadır. Testin sonucu 3 hafta sonra netleşir,sonuç normal olduğunda aileye haber verilmez ,sonuçta anormallik var ise aileye haber verilir yönlendirme yapılır.

Konjenital Hipotiroidi: Tiroid bezinin yetersiz hormon salgılamasıyla meydana gelir.Yenidoğan döneminde en sık karşılaşılan endokrinolojik sorun olmasına rağmen belirti ve bulgular fark edilemez.Bu durum erken tanıyı güçleştirir. Tedavi edilmeyen bebeklerde ciddi zekâ geriliği ve cücelik ortaya oluşur. 

Biyotinidaz Eksikliği:Kalıtsal bir hastalık olan biyotinidaz eksikliği bebekte işitme ve görme kaybı, konvülsiyon(*) ve nörolojik sıkıntılara neden olmaktadır. Geç kalınan bebeklerde ölüm meydana gelebilir. Ülkemizde Dünya ülkeleri içinde biyotinidaz eksikliğinin en sık görüldüğü ülkelerden biridir. Biyotinidaz eksikliği için uygulanan tarama testi, “Kolorimetrik Test” yöntemidir.

İşitme Taraması: Doğumdan sonra 48 saati dolduran her bebeğe uygulanır. Bebek uyurken dış kulak yoluna küçük bir prebe yerleştirilip özel ses verilir,iç kulağın içindeki ses tellerinin sese olan tepkisi kayıt edilerek uygulanır.

Basit ve kısa süren bir işlemdir. İlk testte bebeğin testi geçememesi sıkça rastlanan bir durumdur. Bebeklerin birinci testte kalma nedenleri arasında orta kulakta sıvı bulunması veya dış kulak yolunun dar olması sayılabilir. İşitme kaybının  konuşma gelişimini, sosyal ve psikolojik kişiliği etkilemesi nedeniyle önemlidir.

Doğumsal Kalça Çıkığı (DKÇ) Taraması: Yenidoğan bebeklerde ilk üç ay içinde ultrason taraması ile teşhis edilmektedir.

Genelde kız bebeklerde daha fazla görülmektedir. Ailenin geçmişinde böyle bir öykü varsa , şekil bozukluğu olan bebekler,makat geliş doğan bebekler daha fazla risk grubundadır.

İnmemiş Testis: Erkek bebeklerde testis bazen skrotum (torba)içine inmez daha yukarıda kalır.Bu durum ileride kısırlığa neden olmaktadır.Doktorun basit bir muayenesi ile tanı konur.Bebek 1 yaşına kadar kontrol edilir. 1yaş sonra halen inmemiş ise cerrahi müdahale yapılır.

(*) geçici sinirsel işlev kaybı,halk dilinde havale geçirmek.

Tekrar görüşünceye kadar esen kalın...

Ani Bebek Ölüm Sendromu (Beşik Ölümü) (ABÖS - SİDS) Nedir?

Beşik Ölümü 

Hayatımızın en heyecan veren duygusu olan bebeğimize kavuşmak teninin kokusunu, sıcaklığını, yumuşaklığını, gözlerindeki ışıltıyı, nefes alıp verişini, parmaklarının üzerindeki tüylerinin muntazamlığına, vücudunun her bir noktasındaki muntazamlığı, güzelliği tarif etmenin mümkün olmadığını ancak yaşanarak anlaşılabileceğini bütün anneler bilir.

Ona kavuşmanın mutluluğunu hisseden her annede farklı düzeyde de olsa bakımındaki endişeleri var olduğunu biliyoruz. Pek çok anne babadan duyduğumuz sözlerden anlıyoruz ki uyuyan bebeğinin başında nefes alıp verişini izlediklerini uykuda bebeğime bir şey olursa, nefes alamazsa gibi sözler uzar gider.

Evet bazen her şey yolunda giderken hayatımızı kabusa çeviren olaylar bizim hayatla olan bağımızı sınayabilir. Sanırım yazmakta en çok zorlandığım makalem bu olacak. Ancak şunu bilmeliyiz ki sorunların çoğunun altında yatan etmenin olan bilgi eksikliği olduğudur. Bu nedenle tüm gayretimle beşik ölümü hakkında sizlere bildiklerimi aktaracağım.

Ani bebek ölüm sendromu;hiçbir sağlık sorunu olmayan bir bebeğin ölmesi demektir.Otopside herhangi bir sebep bulunamaz.Bu durum %95 ilk 6 ayda daha çok karşımıza çıkmaktadır.Bebek 1 yaşına gelene kadar bu risk vardır.Prematüre bebeklerde, düşük doğum ağırlıklı bebeklerde, doğumsal anomali bebeklerde daha sık rastlanılıyor. Ani bebek ölümleri genelde gece yarısıyla sabah saat altı arasında görülür.

Beşik ölümlerinin nedenlerinden biri de bebekler rüyalarında kendilerini ana rahminde görerek nefes almayı kesmeleriymiş.

BEŞİK ÖLÜMÜ NEDENLERİ

Anneye Ait  Nedenler

Erken yaşta annelik (20 yaş altı)

Ağır anemik gebelik

Sigara kullanımı

Madde kullanımı

Alkol kullanımı

Sosyoekonomik düzeyin düşük olması 

Gebelik aralıklarının az olması (2 yıldan az)

Fazla doğum

Gebelikte beslenme bozukluğu

Bebeğe Ait Nedenler

Yaş (0-6 ay)

Cinsiyet (erkek bebekte oran  %30-50 fazla)

Düşük doğum ağırlıklı bebek (2500 gr altı)

Erken doğum (prematüre doğum )

Doğum öncesinde sonrasında sigaraya maruz kalma

Ateşli hastalıklar

Üst solunum yolu tıkanıklıkları

Aritmiler (*)

Yatak ile ilgili sorunlar (anne-baba ile aynı yatakta yatma ,yumuşak yatak)

Oda ısısı (aşırı sıcak oda)

Yüzüstü uyku pozisyonu

Yetersiz beslenme

Ani bebek ölümlerini engellemeye yönelik alınabilecek önlemler

1. Bebekler uyurken sırt üstü yatırılmalıdır:Yüzüstü yatırılmamalı. Yan yatırılacaksa altta kalan kol öne getirilmelidir.

2. Bebekler sert yatakta yatırılmalıdır: Eğer yumuşak bir yerde uyuyakaldıysa hemen yatağına alınmalıdır.Yatak ve karyola arasında 2 cm daha fazla aralık olmamalıdır.
3. Bebeklerin anne-baba ile aynı yatakta yatırılmamalı: Bebeğin ezilmesi anne ve babanın nefesine maruz kalması risk oluşturmaktadır.
4. Bebeklerin yatağında oyuncak konulmamalı.

5.Çarşaf temiz ve gergin olmalı.

6. Uyurken yüzleri örtülmemeli.

7. Bebeği karyolanın alt kısmında uyutmalı.

8. Anne sigara içmemeli: Bu durum riski 4 kat artırmaktadır.

9.Annenin madde ve alkol almaması gerekli.

10. Odanın aşırı sıcak olması önlenmelidir:İdeal oda ısısı korunmalı odaya termometre asılmalı.

11.Anne sütü ile beslenmeye gayret edilmeli.

12. Bebeği enfeksiyondan korumalı.

13.Gebelik aralıkları en az iki yıl olmasına dikkat edilmeli.

14. 20 yaş altı evliliklerde anne olmakta acele edilmemeli.

15.Gebelikte doğru ve düzenli beslenmeli

16.Gebelikte ve doğum sonrası kontrollere gidilmeli.

(*) Kalp atışındaki düzensizlikler

Tekrar görüşünceye kadar esen kalın...