Mekonyum Aspirasyon Sendromu (MAS)

Bu makalemde bebeklerin diğer bir sorunu olan mekonyum aspirasyonundan bahsedeceğim. Mekonyum aspirasyonu sendromu(MAS) daha çok miadında yani zamanında ve postmatür dediğimiz 40 haftadan sonra doğan bebeklerde görülmektedir.

Halk arasında bebeğin kakasını yutması olarak bilinse de aslında bebek kakayı yutmamıştır kaka bebeğin soluk borusuna kaçarak akciğerlerine inerek ciddi rahatsızlıklara yol açması sebebiyle ciddi bir sorun olarak ele alınmalıdır. Diyeceksiniz ki henüz beslenmeyen bebeğin nasıl kakası olur? Anne karnındaki yaşamda bağırsakların oluşumundan sonra uzun süredir bekleyen yapışkan halde koyu yeşil renkte bir kaka birikir.Normalde bu kaka doğumdan sonraki ilk bir kaç günde atılmalıdır.Ancak bazı durumlarda bebeğin doğumundan hemen önce bu kaka amniyon sıvısına ve bebeğin akciğerlerine geçer. Bu duruma ne kadar çok uzun süre maruz kalırsa bebekte o kadar büyük zarar oluşturmaktadır.

Neden Olur?

• Vakti geçmiş olan doğumlar
• Kordon dolanması
• Bebeğin anne karnında oksijensiz kalması
• Zor doğumlar
• Doğum eyleminin uzaması

Mekonyum Aspirasyonlu Bebek Doğduğunda 

• Solunum güçlüğü(dispne)
• Solunum sayısının normalden fazla olduğu (takipne) 
• Solunum durması (apne)
• Uzun ve yeşile çalan renkte tırnaklar
• Deri pulludur
• Göbek kordonu da yeşile boyanmıştır
• Göğüs bölgesinde derin içe çekilmeler (intercostal, subcostal çekilmeler)
• Ciltte morarma mavi-mor renk (siyanoz) (*)
• Apgar skor düşüklüğü
• Bebeğin kaslarının gevşek olması(kas tonüsü) olduğu görülür.
  

Bunlardan birkaçı veya tamamı varsa doktor bebeği ve amniyon sıvısını muayene eder. Amniyon sıvısında mekonyum parçaları varsa ve bebeğin boğazına bakıldığında mekonyum parçaları ve lekeleri varsa mudahale edilmelidir.

MAS'lı Bebeğe Yaklaşım

• Bebek aspiratör dediğimiz negatif vakumlu bir alet ile burun boğaz ve ağız içerisi aspire edilerek temizlenir.
• Bebeğin akciğerleri stetoskop ile dinlenir.
• Akciğer filmi çekilir.
• Bebeğin arter dediğimiz atardamarından kan alınarak kan gazı ölçümü yapılarak oksijen seviyesine bakılır.

Ne Yapılmalıdır?

Bebek doğunca vakit kaybedilmeden ağiz içi ve burnu aspire edilmelidir.Doktor gerekli görürse nefes borusunu da aspire ederek yabancı sıvı ve maddelerden temizler.Bebeğe nefes verilmesi gerekiyorsa yani ventile(**) edilmesi gerekiyor ise aspire işlemi yapılmadan bebeğe nefes verilmez.Eğer bebek MAS 'lı ise bebeğin solunum yolları aspire edilir sonra akciğerler havalandırılır.Gerekli görülürse bebek entübe(***) edilirek solunum cihazına bağlanır.MAS tedavisinde sürfaktan (****) uygulanır. Surfaktan mekonyumun alveollere olan yapışkanlığını azaltarak vücuttan atılmasını sağlar.

(*)  Kandaki oksijen miktarının azalması sonrası cildin mavi-mor renk halini alması

(**)  Havalandırma,oksıjenlendirme

(***) Solunumla ilgili ciddi sorunlarda bir tüp ile nefes borusna girilerek solunum yolunun sürekli açık kalmasını sağlayan durum. 

(****) Akciğerdeki hava keseciklerinde bulunan sıvı madde

Tekrar görüşünceye kadar esen kalın...