Çocuklarda Öfke Nöbetleri (Tantrum Krizi)

  Öfke her türlü tehdide karşı gösterdiğimiz doğal bir savunma mekanizmamızdır. Doğamızda vardır. Bizler sadece var olan  bu  duyguyu kontrol etmeyi öğreniriz.

  Bebeklerin öfke duygularının il dışa aktarılışı kriz şeklinde ağlamaları ile olur. Yaşımız ilerledikçe öfkeyi dışa vurma şekillerimiz değişir. Bebeklikte bu duygu kendini savunma mekanizması şeklindeyken,büyüdükçe dürtülerimiz sonrasında açığa çıkan öğrenilmiş bir davranış halini alır.

  Çocuklarımızın ufak tefek öfke nöbetlerinin normal olduğunu bilmemiz gerek. Anne baba olarak bizlere düşen bu durumun öğrenilerek ikincil kazanca dönüşmesini önlemek ve öfkenin patolojik ise çözümünü sağlamaktır.

Peki her öfke anormal midir?

  Çocuklardaki öfkenin anormal olarak değerlendirlmesi uzman tarafından öfkenin yoğunluğuna ,sıklığına ,şiddetine ve süresine bakılarak karar verilir.

  Her çocuk kızar, bağırır, ağlar, hatta tepinerek küçük krizler geçirebilir. Burada öfkeye karşı tutum oldukça önemlidir. Genellikle çocuklar istedikleri olmadığında ya da istemedikleri bir durumla karşılaştıklarında bu tutumu sergilerler. 

  Ailelerin krizi yönetmesi oldukça önemlidir. Krizin normal mi patolojik mi olduğu önemli olmakla beraber sonraki problemlerin habercisi olabilmektedir.

Patolojik öfke dışa nasıl vurulur?

• Fiziksel şiddet dediğimiz; itme, dövme, vurma, yaralama gibi
• Eşyalara zarar verme şeklinde; kırma, dökme, fırlatma, parçalama
• Sözel şiddet şeklinde; küfür, hakaret
• Kendine zarar veren davranışlar; kendine vurma, yaralama şeklinde dışarı vurulur.

Öfke görmezden gelinip kayıtsız kalınmamalıdır. Öfkenin sebebi üzerinde durulmalı gereken tedbirler alınmalıdır.

Temper- Tantrum Nedir?

  18-24 aylardaki çocuklarımızda görülen öfke krizlerine verilen isimdir.Bu zamanlarda çocuklarımız kendilerinin ayrı bir birey olduklarını fark ederek  kararının kendilerine bırakılmasını isterler. Bu durum anne-babaları oldukça sıkıntıya sokan bir durumdur. Çocuklar yer zaman mekan dinlemeden sebepli  ya da sebepsiz yere öfke krizine girerek ağlarlar, bağırırlar, kendilerini yere attıkları, etraftaki eşyalara ve bazen de kendilerine zarar verici davranışlarda bulundukları gözle bilinir. 

 Anne–babalar bu durum ile ilk karşılaştıklarında ne yapacaklarını bilemezler. Hele ki bu durum kalabalık sosyal bir ortamda oluşmuş ise aile kendini çaresiz hissedebilmektedir. Çocuğunuzu böyle bir durumda sakinleştirmek için çeşitli yöntemler  denersiniz ama nafile çocuğunuz sakinleşmiyordur ve pes ederek onun istediğini yaparak  yani taviz vererek durum sonlanır çoğu kez. Ama esas sıkıntı yeni başlamıştır ; küçücük çocuğunuz bu durumdan şöyle bir sonuç çıkarmıştır: 

“BU ÖFKE NÖBETİM İŞE YARADI ANNEM –BABAM İSTEDİĞİMİ YAPTI. ARTIK HER İSTEDİĞİMİ ÖFKELENEREK AĞLAYARAK KENDİMİ YERLERE ATARAK YAPABİLİRİM.”  Ve artık tekrar tekrar bu öfke krizlerini görmeye hazır olmalısınız.

Peki Ne Yapmalıyım, Ne  Yapmamalıyım?

• Önce kendiniz öfke krizlerinizin farkında olun ve bunu kontrol edin.Çocuklarınız sizi rol model alır.
  
• Çocuklarınıza karşı tutarlı olun.
• Öfke krizinde sakinliğinizi yitirmeyin.
• Sabırlı olun.
• Öfke karşısında siz de öfkelenmeyin.
  
• Ortamda varsa başka bir gürültü onu engelleyin.
• Elinizi kalbinizin üzerine koyarak derin nefes alıp verin bu durumu gören çocuğunuz sakinleşmeye başlayacaktır.
• Öfke krizi sosyal ortamda yaşanıyorsa çocuğunuza müdahale ederek baskı ile otorite kurmayın, onu yatıştırmaya çalışın.
  
• Onunla aynı göz seviyesine gelerek göz kontağı kurun. Bu çocuğunuzu sakinleştirecektir.
• Çocuğunuz ile sakin ve kısa net ifadelerle normal ses tonu ile konuşun.
• Öfke esnasında çocuk bağırarak bir şeyleri ifade ediyorsa onu mutlaka yargılamadan dinleyin.
• Öfke krizi anında çocuğunuzla tartışmaya girmeyin.
• Çocuğunuz öfke krizindeyken kendine zarar verebileceği şeyleri kaldırın.
• Emretmeyin.
  
• Yaşına uygun olmayan ödül ceza yöntemine başvurmayın.
• Güç gösterisinde bulunmayın.
• Çocuğun kendisine zarar vermesini engelleyin.
• Bazı davranışlar anne babayı korkutmak için yapılır  bunu ayırt edin.
• Dikkatini başka yöne vermesini sağlayın.
• Nöbet sonrası çocuğunuza ceza vermeyin .
• Asla sevgisizlik göstermeyin.
  
• Çocuğunuza sarılın kucağınıza alın yumuşak ses ile onunla konuşarak sevginizi hissettirin.
  
• Öfkenin altındaki nedenleri bularak tekrar etmemesi için gerekli önlemleri alın.
• Öfke nöbeti sonrası çocuğunuzla sakince, onun düşünmesine sevk olacak şekilde konuşun.
• İsteklerinin yerine getirilmesinin öfke ile olmayacağını hissettirin.

ÖRNEĞİN;”O oyuncağı istediğini biliyorum fakat şu anda onu almamız için şartlarımız uygun değil, çok kızdığını hissedebiliyorum ve ben sana sakinleşmen için yardımcı olacağım, sakinleştiğin zaman daha rahat konuşabiliriz.”  Şeklindeki ifadeler çocuğun o anda tam ihtiyaç duyduğu tutumdur. Çünkü çocuk o anda neden olmayacağını neden sakinleşmesi gerektiğini anne veya babasından duymaya  ihtiyacı vardır.

Bazen ne yaparsanız yapın öfke nöbetinin ortadan kalkmadığını veya sık sık yinelediğini görebilirsiniz. Altında yatan psikolojik ya da başka etkenler olabileceği düşünülerek uzmanlardan yardım alınması gerektiğini bilin

Hangi Çocuklar Daha Fazla Risk Altındadır?

1. Özbakım gereksinimleri zamanında ve tam karşılanmayan bebek ve çocuklar.
2. Dağınık ailelerin çocukları.
3. Anne babanın tutum farklılığı(bir durum karşısında birinin evet diğerinin hayır demesi gibi)
4. Tutarlılığın olmaması(bir durum karşısında bazen evet bazen hayır denmesi)
5. İletişimin zayıf olduğu ailelerdeki çocuklar.
6. Etkili dinlenmenin olmadığı durumlarda.
7. Ailede yada çevresinde kabul görmeyen çocuklar.
8. İhmal edilen çocuklar
9. Eleştirilen, yargılanan, küçümsenen çocuklar
10. Hiperaktif çocuklar, bipolar çocuklar, depresif çocuklar,obsesif çocuklar
11. Aşırı kaygılı ve aşırı sakin çocuklar
     UNUTMAYIN SİZ SAKİN OLURSANIZ ÇOCUĞUNUZ DA SAKİNLEŞECEKTİR.

 Tekrar görüşünceye kadar esen kalın…